ทันตกรรม รักษารากฟัน – root canal treatment (RCT)
เป็นอีกสาขาหนึ่งทางทันตกรรมที่มุ่งเน้น
ด้านการรักษารากฟันและเนื้อเยื่อภายในโพรงประสาทฟัน
ซึ่งสาเหตุโดยทั่วไปเกิดเนื่องมาจากการติดเชื้อบริเวณปลายรากฟัน
หรือเกิดจากการหัก ร้าว หรือผุ ลึกลงไปจนถึงชั้นเนื้อเยื่อภายใน
โพรงประสาทฟันซึ่งมีเส้นประสาทและเส้นเลือดอยู่
ก่อให้เกิดอาการปวดและบวมบริเวณนั้น
บางครั้งอาจเกิดความเสียหายต่อกระดูก
ขากรรไกรหรือกล้ามเนื้อ
รวมถึงการติดเชื้อและการอักเสบในโพรงฟัน
ความสำคัญของการรักษารากฟัน
การรักษาอย่างถูกต้องและทันท่วงทีจึงมีความสำคัญ
และช่วยให้ผู้ป่วยยังคงสามารถเก็บฟันซี่นั้นได้ โดยไม่ต้องถูกถอนทิ้งไป
เพื่อให้ภาพรวมของการรักษารากฟันชัดเจนขึ้น
และทำให้เราเข้าใจได้ง่ายขึ้น ฟันเราเปรียบเสมือนอวัยวะ ๆ
หนึ่งของร่างกาย และคนเราก็มีฟันหลายซี่
บางคนจึงคิดว่าการถอนฟันออกไปบางซี่ก็ไม่เห็นจะเป็นอะไร
และเมื่อคุณด่วนตัดสินใจถอนฟันออกไปแล้ว
และต้องมาใส่ฟันปลอมทดแทน คุณอาจจะกลับมาคิดว่า
รู้อย่างนี้ “รักษารากฟัน” เพื่อรักษาและเก็บฟันของคุณไว้จะดีเสียกว่า
และบอกได้เพียงว่าเมื่อถอนฟันออกไปแล้ว
อยากได้ฟันแท้กลับมาจะทำยังไงได้บ้างคงต้องตอบ
ว่าทำไม่ได้ เพราะการถอนฟันแท้ไปแล้วการเอาฟันแท้กลับมาไม่ได้อีกเลย
“รักษารากฟัน” คืออะไร ?
การรักษารากฟัน คือ การพยายามรักษารากฟันธรรมชาติเอาไว้
เพื่อให้สามารถบูรณะกลับมาใช้งานได้ต่อไป ฟันผุไม่ลึกบางซี่
สามารถอุดฟันได้แต่หากรอยผุลึกถึงเนื้อเยื่อข้างในตัวฟันจะทำให้เนื้อเยื่อ
ในโพรงประสาทฟันติดเชื้อ อักเสบลุกลามไปสู่ปลายรากฟันและถึงกระดูกรอบ ๆ
รากฟันในที่สุดเชื้อโรคที่อยู่ในโพรงประสาทฟันและรากฟันจะเจริญเติบโตสร้างสารพิษออกมาทำลายกระดูกรอบรากฟัน ทำให้เกิดเป็นหนองปลายรากฟัน
เหงือกบวม หรืออาจจะถึงกับเป็นถุงน้ำของการติดเชื้อ (cyst)
ที่ปลายรากฟันได้ หากไม่อยากถอนฟันเราก็จำเป็นต้องกำจัดเชื้อโรค
ที่อยู่ในโพรงประสาทฟันและราก ฟันออกให้หมด โดยการ “รักษารากฟัน”
เมื่อไม่มีเชื้อโรคแล้วกระดูกรอบรากฟันที่เคยถูกทำลายไป
ร่างกายก็จะสร้างกระดูกขึ้นมาซ่อมแซมได้เอง
การรักษารากฟัน เป็นงานที่ละเอียดอ่อนและยุ่งยากซับซ้อน
เนื่องจากเป็นงานที่ต้องกำจัดเชื้อโรคในโพรงฟันและรากฟัน
ซึ่งมีขนาดเล็กและอยู่ลึกเข้าไปในตัวฟัน ซึ่งมองไม่เห็นได้ด้วยตา
ขั้นตอนในการรักษารากฟัน
ขั้นตอนแรกทันตแพทย์จะกรอฟันกำจัดรอยผุและเปิดช่องเข้าสู่คลองราก
ฟัน พยายามหาคลองรากฟันในฟันซี่นั้นให้ครบถ้วน
ซึ่งฟันบางซี่อาจมีคลองรากฟันมากถึง 4 คลองรากฟัน
จากนั้นจะใช้เครื่องมือขนาดเล็กเข้าไปทำความสะอาดในคลองรากฟัน
ขยายให้มีขนาดใหญ่ขึ้น เพื่อจะใส่ยาฆ่าเชื้อลงไปกำจัดเชื้อโรคออก
ให้หมดซึ่งอาจจะต้องทิ้งยาไว้ใน รากฟันประมาณ 1 สัปดาห์
และนัดกลับมาเพื่อล้างเอายาฆ่าเชื้อออก อุดรากฟันให้เต็ม ไม่ให้เชื้อโรคกลับเข้าไปได้ใหม่
ขั้นตอนทั้งหมดนี้อาจใช้เวลา 2-3 ครั้งจึงจะเสร็จ
แต่บางกรณีที่การติดเชื้ออยู่วงจำกัด หรือโพรงประสาทฟันอักเสบ
และยังไม่ลุกลามไปมากอาจฆ่าเชื้อด้วยน้ำยาล้างคลอง
รากฟันได้ในครั้งเดียว และการรักษารากฟันอาจทำให้เสร็จ
ได้ในครั้งเดียวได้เช่นกัน ทันตแพทย์จะเป็นผู้พิจารณา
และให้การรักษาที่เหมาะสมเป็นรายกรณีไป