รากฟันเทียม คือ อะไร

รากฟันเทียม คือ รากฟันถูกที่สร้างขึ้นมาทำหน้าที่ทดแทนรากฟันธรรมชาติที่สูญเสียไป คนไข้จะได้รับการผ่าตัดเพื่อฝังรากเทียมที่ทำจากวัสดุไททาเนียม  แบบพิเศษที่ใช้ในวงการทันตกรรม ยึดติดกับกระดูกขากรรไกร รากเทียมจะผสานเข้ากับเนื้อเยื่อในช่องปากได้เป็นอย่างดี ทำหน้าที่ได้เหมือนกับรากฟันของจริง

รากฟันเทียมนี้จะเป็นฐาน เชื่อติดกับส่วนที่เป็นเนื้อฟัน ได้แก่ ครอบฟัน หรือสะพานฟันอีกที

VDO อธิบาย รากฟันเทียม คืออะไร

รากฟันเทียมทำจากอะไร

เราแบ่งส่วนประกอบของรากฟันเทียมเป็น 3 ส่วน คือ

1. ราก (Fixture) มีลักษณะคล้ายสกรู ทำหน้าที่เป็นรากฟันที่เชื่อมติดกับกระดูกขากรรไกร รากฟันทำจากวัสดุไทเทเนียม (Titanium) ที่เข้ากันได้ดีกับเนื้อเยื่อให้ความแข็งแรง ทนแรงบดเคี้ยวได้อย่างมีประสิทธิภาพ
2. แกนฟัน (Abutment) อยู่ตรงกลางระหว่างรากและครอบฟัน เปรียบเสมือนโครงสร้างแกนฟันหลัก ทำหน้าที่เป็นตัวยึดรากฟันไทเทเนียมกับครอบฟันให้มั่นคง
3. ครอบฟัน (Crown) ผลิตจากเซรามิก ทำรูปร่างและสีให้เหมือนฟันธรรมชาติ

รากฟันเทียมมีกี่แบบ

รากฟันเทียมมี 3 แบบ คือ

รากฟันเทียมซี่เดียว (Single Dental Implant)

การทำรากฟันเทียมฟันซี่เดียว จะชดเชยฟันที่หายไปทั้งซี่ตั้งเเต่รากฟันจนถึงตัวฟัน
การทำรากฟันเทียมแบบซี่เดียวเหมาะกับคนไข้มีฟันซี่เดียวหายไปหรือหลายซี่ที่ไม่ได้อยู่ติดกัน

รากฟันเทียมหลายซี่ (Implant-supported bridge)

การทำรากฟันเทียมหลายซี่ ใช้การติดสะพานฟันที่รองรับรากฟันเทียม ซึ่งมีแกนฟันที่เชื่อมต่อระหว่างรากฟันเทียมและสะพานฟัน เพื่อชดเชยฟันที่หายไปจำนวน 2 ซี่ขึ้นไปที่อยู่ติดกัน โดยใช้สะพานฟันเป็นตัวปิดช่องว่างตรงกลางของฟันซี่ที่หายไป

เหมาะกับคนไข้ที่สูญเสียฟันหลายซี่ที่อยู่ติดกัน

รากฟันเทียมทั้งปาก (Implant-Retained Denture)

รากฟันเทียมทั้งปาก จะถูกวางเรียงบนแนวเหงือกของคนไข้ เพื่อทดแทนฟันบนหรือฟันล่างทั้งชุด ทันตแพทย์จะวางรากฟันเทียมสี่จุดตามแนวโค้งขากรรไกร ในขั้นตอนการขณะรักษา ฟันปลอมอาจได้รับการปรับแก้ไขเพื่อให้สามารถสวมใส่ได้พอดีกับกระดูกที่ผสานตัวกับรากเทียม

หลักการทำงานของรากฟันเทียม

รากฟันเทียม บริเวณตัวรากมีลักษณะคล้ายสกรูทำจากไทเทเนียม จะถูกฝังเข้าไปในกระดูกขากรรไกร มีแกนฟันเชื่อมต่อตัวรากเเละครอบฟันหรือสะพานฟันเข้าด้วยกัน

รากฟันไทเทเนียมสามารถผสานกับเนื้อเยื่อกระดูกจากรรไกรรได้อย่างดี ช่วยรองรับ
แรงบดเคี้ยวอาหารได้เป็นอย่างดีเหมือนกับฟันธรรมชาติ

ข้อดีของการทำรากเทียม

เมื่อสูญเสียฟันแท้ไป ปัญหาที่ตามมาคือมีช่องว่างในฟันเกิดขึ้น ทำให้ฟันซี่ที่อยู่ข้างเคียงล้มได้ การทำรากเทียมมีข้อดีคือ

• ป้องกันฟันล้มหรือฟันเอียงที่เกิดจากการสูญเสียฟัน
• เสริมสร้างความแข็งแรงเเละสุขอนามัยในช่องปาก
• เคี้ยวอาหารได้อย่างมีประสิทธิภาพเหมือนฟันธรรมชาติ
• เสริมบุคลิกภาพ คืนรอยยิ้มที่สวยงาม สร้างความมั่นใจ
• ช่วยเพิ่มสมรรถภาพในการพูด
• แก้ปัญหาที่เจอจากการใส่ฟันปลอมแบบถอดได้ เช่น ฟันปลอมหลวม เห็นตะขอเกี่ยว เคี้ยวอาหารติดขัด กังวลว่าฟันปลอมจะหลุดขณะเคี้ยวอาหาร/สนทนา

ความเสี่ยงในการทำรากฟันเทียม

การผ่าตัดโดยทั่วไปอาจพบเสี่ยงได้จากการดูแลแผลเปิดได้ ในส่วนของการผ่าจัดทำรากฟันเทียมก็เช่นกัน ถึงเเม้จะพบได้ไม่บ่อยและ สามารถรักษาได้

– การติดเชื้อที่บริเวณรากฟันเทียม
– การปวดบวมระบม เนื่องจากผ่าตัดกระสบโครงสร้างโดยรอบ เช่น ฟัน หลอดเลือดอื่นๆ
– ปัญหาไซนัสเมื่อรากฟันเทียมที่ขากรรไกรบน เข้าไปในโพรงไซนัส

แต่คุณไม่ต้องกังวลไปเพราะ ทันตแพทย์จะทำความสะอาดพื้นที่ผิวก่อนผ่าตัด และให้การรักษาด้วยยาปฏิชีวนะเพื่อควบคุมการติดเชื้อ และหลังผ่าตัดจะมีการนัดหมายคนไข้ ติดตามผลหลังผ่าตัด เพื่อให้แน่ใจว่าไม่มีการติดเชื้อในภายหลัง

ในเคสพิเศษที่มีปัญหาสุขภาพ เช่น ไซนัส จะมีการตรวจเช็คสุขภาพคนไข้ ถ้าคนไข้มีไซนัส จะทำการยกผนังไซนัส (Sinus Augmentation, Sinus Lift) เพิ่มเติม

เตรียมตัวก่อนทำรากฟันเทียม

1. ปรึกษาทันตแพทย์ คุณหมอพิจารณาว่าความเหมาะสมของคนไข้ทำรากฟันเทียม มีการทำการเอ็กซเรย์ฟัน หรือทำ CT Scan สแกนภาพ 3 มิติ ตรวจสภาพกระดูก อาจมีการทำพิมพ์ปาก และเช็คประวัติคนไข้ เพื่อนำมาวางแผนขั้นตอนการรักษาให้เหมาะสมปลอดภัยกับคนไข้
2. กำหนดนัดหมายวันผ่าตัด คนไข้ควรวางแผนเตรียมพักฟื้น ดูเเลช่องปากหลังผ่าตัดให้ดี
   – เตรียมอาหารอ่อนๆ และยาแก้ปวด
   – หยุดพักงาน 1-2 วันแรก
   – พักออกกำลังกายหลังผ่าตัด 1 สัปดาห์
3. เตรียมร่างกายให้พร้อมก่อนการผ่าตัด พักผ่อนให้เพียงพอ คนไข้ต้องอดอาหารเป็นเวลา 12 ชั่วโมงก่อนการผ่าตัด

ขั้นตอนการทำรากฟันเทียม

อายุการใช้งานรากฟันเทียม

รากฟันเทียมมีอายุการใช้งาน ที่นานเพราะ วัสดุทำจากไทเทเนียมที่แข็งแรงและเข้ากับเนื้อเยื่อเหงือกได้ดี และสามารถรองรับการใช้งานได้ตั้ง 10 – 20 ปีขึ้นไป ถ้าดูเเลรักษาให้ดี โดยที่ไม่มีอาการอักเสบก็สามารถอยู่ได้ตลอดชีวิต

การดูแลตัวเองหลังผ่าตัดใส่รากเทียม

การดูเเลในช่วงพักฟื้นหลังผ่าตัด จะมีอาการปวดระบมเป็นเวลา 3-7 วัน แนะนำให้ปฎิบัติตามคำแนะนำของแพทย์เพื่อให้แผลในช่องปากฟื้นตัวได้เร็ว

– ประคบเย็นบนผิวบริเวณที่ผ่าตัดทันทีหลังการรักษา เพื่อช่วยลดอาการบวม

– หลีกเลี่ยงการใช้หลอดดูดเครื่องดื่ม 24 ชั่วโมงหลังการผ่าตัด เพราะแรงดูดจะทำให้ลิ่มเลือดที่กำลังสมานตัวหลุดออก ทำให้เกิดอาการปวดและเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้
– ในช่วงแรกแนะนำให้รับประทานอาหารเหลว ที่ไม่ต้องเคี้ยวเพื่อกันการระบมหลังผ่าตัด

– ล้างแผลด้วยน้ำเกลือ 3-4 ครั้งต่อวัน

– หลีกเลี่ยงอาหารร้อนจัด อาหารเเข็งกรอบ หรือมีความเหนียว ช่วง 2 วันแรก

– หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่อย่างน้อย 3 วันหลังการผ่าตัด

– ทันตแพทย์จะแนะนำให้คุณกินยาแก้ปวดเพื่อบรรเทาอาการ

การฟื้นตัวของคนไข้แตกต่างกันตามสภาพช่องปาก ควรไปพบทันตแพทย์ตามนัดเพื่อติดตามดูผลหลังการรักษา อย่างไรก็ตามการฝังรากฟันเทียมถือเป็นการผ่าตัดมาตรฐานที่ช่วยรักษาการสูญเสียฟันได้เป็นอย่างดี ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการปวดที่ใกล้เคียหรือน้อยกว่าการปวดจากการถอนฟัน

คนไข้ที่เพิ่งทำรากฟันเทียมครั้งเเรก 5-7 วันหลังผ่าตัด อาการปวดบวมแผลจะค่อยๆน้อยลงจนหายไป หลังจากแผลประสานกันดีเเล้ว คนไข้เเทบไม่รู้สึกแตกต่างกับฟันแท้เลย

กรณีคนไข้ที่เคยใส่ฟันปลอม เมื่อเปลี่ยนเป็นรากฟันเทียม จะรู้สึกได้ชัดเจนว่าไม่ต้องปรับตัวเหมือนช่วงแรกในการใส่ฟันปลอม ไม่รู้สึกรำคาญ สามารถเคี้ยวอาหารได้สะดวกขึ้น ตัดปัญหาควาามกังวล ว่าฟันปลอมเคลื่อนหรือหลุดขณะรับประทานอาหาร หรือพูด

ใครทำรากฟันเทียมได้บ้าง

ไม่ใช่ว่าคนไข้ที่สูญเสียฟันทุกคนสามารถรักษาด้วยการผ่าตัดฝังรากเทียมได้ มีปัจจัยความเหมาะสมทางร่างกายที่ทันตแพทย์พิจารณา คือ

• มีปริมาณกระดูกที่เพียงพอ ในการผ่าตัดรากฟันเทียม
  พบว่าคนไข้ที่สูญเสียฟันมาระยะหนึ่ง อาจมีกระดูกไม่เพียงพอ ซึ่งทันตแพทย์จะตรวจสอบด้วยเครื่องสแกน CBCT แสดงภาพ 3 มิติ ช่องปากและกระดูกขากรรไกร และทำการประเมินปริมาณกระดูกได้
  
  หากพบว่ามีกระดูกไม่เพียงพอในการปลูกรากฟันเทียม คุณหมอจะต้องเตรียมการปลูกถ่ายกระดูกก่อน เพื่อให้ร่างกายสร้างกระดูกและเนื้อเยื่อขึ้นใหม่ให้พร้อมรับการผ่าตัดต่อไปได้
  
• อายุ 18  ปีขึ้นไป
  การทำรากฟันเทียมจะได้ผลดีที่สุด ในวัยที่ร่างกายเติบโต กระดูกขากรรไกรพัฒนาเต็มที่เเล้ว
  
• มีสุขภาพที่ดี
  สุขภาพร่างกานและสุขภาพช่องปากที่ดีเป็นสิ่งสำคัญในการผ่าตัดรากฟันเทียม คนไข้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น สูบบุหรี่จัด
  หรือมมีโรคประจำตัว เช่น ความเบาหวาน โรคมะเร็งที่มีการฉายรังสีที่บริเวณใบหน้า ลูคีเมีย ไฮเปอร์ไทรอยด์ ปริทันต์อักเสบรุนแรง ฟันผุ ควรได้รับการรักษาเพิ่มเติมก่อน
  
  ทันตแพทย์จะประเมินสุขภาพช่องปากเเละวางแผนรักษาก่อน หรือสำหรับคนไข้ที่มีโรคประจำตัว อาจจะต้องปรึกษาแพทย์ประจำตัวด้วย
  
• สตรีมีครรภ์ควรเลี่ยงการรักษารากฟันเทียม เนื่องจากเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนเป็นอันตรายต่อเด็กได้ ทันตแพทย์แนะนำให้คลอดบุตรก่อน

วิธีทำความสะอาด รากฟันเทียม

รากฟันเทียมยึดติดแน่นเหมือนฟันจริง จึงมีความแข็งแรงมาก ไม่ต้องคอยถอดเข้าถอดออกบ่อยครั้งเหมือนฟันปลอมแบบอื่นๆ การดูแลรักษาง่ายเหมือนฟันธรรมชาติ แปรงฟัน ใช้ไหมขัดฟันได้ตามปกติ ตรวจสุขภาพช่องปากเป็นประจำทุกปี 

คำถามที่พบบ่อยๆกับการทำรากฟันเทียม

หวังว่าบทความเกี่ยวกับฟันปลอมนี้จะช่วยตอบข้อสงสัยใครหลายๆ ที่กำลังดูข้อมูลสำหรับตัวเองหรือคนรู้จัก เพื่อแก้ไขปัญหาการสูญเสียฟัน เติมรอยยิ้มของคุณกลับมาสดใสและเพิ่มความมั่นใจให้ตัวเอง สามารถติดต่อสอบเพื่อปรึกษาทันตแพทย์ได้เลยนะคะ

• รายการทันตกรรมที่ คลินิกทันตกรรม คอสเดนท์
• ฟันปลอม ฟันปลอมถาวร ครอบฟัน ทันตกรรมประดิษฐ์
• จัดฟัน 4 แบบ รวม ขั้นตอน ข้อมูล ราคา เลือกง่ายเพื่อการจัดฟัน
• วีเนียร์ฟัน คืออะไร ฟันแบบไหนเหมาะกับการทำวีเนียร์