คิดเหมือนกันใช่ไหมว่าฟันผุเป็นเรื่องธรรมดา ใคร ๆ ก็เป็นกันทั้งนั้น แต่ความจริงแล้วหากปล่อยให้ฟันผุ โดยไม่รักษาจะเกิดปัญหาตามมาเยอะมาก ไม่ว่าจะอาการเสียวฟัน ปวดฟัน มีกลิ่นปาก เสียบุคลิกภาพ ถ้าเกิดการติดเชื้ออาจลุกลามเข้าสู่ระบบอื่น ๆ ของร่างกาย และยังอาจลุกลามไปยังอวัยวะส่วนอื่นๆ ของร่างกายจนทำให้เกิดโรคต่างๆ ตามมา เช่น โรคเบาหวาน โรคหัวใจ โรคปอดติดเชื้อ โรคอ้วน เป็นต้น
ฟันผุเกิดจากอะไร
ฟันผุไม่ได้เกิดจาก ‘แมงกินฟัน’ อย่างที่เคยได้ยินกัน แต่ฟันผุเกิดจาก การที่แบคทีเรียสร้างกรดออกมาเพื่อย่อยเศษอาหารที่ตกค้างจากการรับประทานอาหาร ส่งผลให้เกิดกระบวนการทำลายแร่ธาตุ (Demineralize) ของโครงสร้างฟัน จนทำให้เกิดฟันผุ โดยปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดฟันผุคือ
- ฟันและสภาพช่องปากของเรา
- เชื้อแบคทีเรียที่อยู่ในช่องปาก
- อาหารโดยเฉพาะประเภทน้ำตาล
- เวลาและความถี่ในการรับประทานอาหาร เช่น ทานอาหารจุบจิบระหว่างมื้อบ่อย
สัญญาณที่บอกว่าคุณมีฟันผุ
บ่อยครั้งที่มีฟันผุแบบไม่รู้ตัว อาจเพราะเป็นฟันซี่ในที่ไม่สามารถมองเห็นได้ชัดเจน หรือเพิ่งเป็นระยะเริ่มต้นจึงยังไม่แสดงอาการเด่นชัดมากนัก แต่เมื่อมีอาการลุกลามไปถึงเนื้อฟัน ชั้นถัดไปจากเคลือบฟัน ซึ่งเป็นบริเวณที่มีเส้นประสาทอยู่ เราจะเริ่มสังเกตสัญญาณของฟันผุได้ เช่น
- ปวดฟันหรือเสียวฟัน เมื่อสัมผัสกับอาหารและเครื่องดื่มร้อน เย็น เปรี้ยว และมีน้ำตาลข้นเหนียว หรือมีอาการเจ็บแปลบเวลากัดฟัน
- มีรูหรือหลุมที่ฟัน ที่เกิดจากเคลือบฟันที่สึกกร่อนจนรู้สึกถึงรอยหยาบบนฟัน เมื่อใช้ลิ้นสัมผัสก็อาจเจอรูหรือหลุมที่ฟัน
- เกิดคราบสีดำ สีน้ำตาล และสีขาว แม้ว่าบางครั้งสีที่ปรากฎอาจเกิดจากสีของอาหาร แต่ก็อาจเป็นสัญญาณของฟันผุได้เช่นกัน สมาคมทันตแพทย์สหรัฐอเมริการะบุว่า เมื่อกรดจากแบคทีเรียเริ่มทำลายเคลือบฟันจะปรากฎเป็นจุดสีขาว ซึ่งเป็นระยะที่ยังรักษาให้หายได้ แต่หากปล่อยไว้จากจุดสีขาวจะกลายเป็นสีน้ำตาลและสีดำ
ระดับความรุนแรงของอาการฟันผุ
อาการของฟันผุจะแบ่งออกเป็น 4 ระยะตามระดับความรุนแรง หากเป็นในระยะเริ่มต้นหรืออยู่ในระยะที่ 1 โอกาสรักษาหาย โดยไม่ต้องเจ็บปวดก็เป็นไปได้มาก มาดูกันว่าแต่ละระยะของฟันผุมีอาการอย่างไรบ้าง
- ฟันผุระยะที่ 1 เป็นระยะเริ่มต้นบริเวณผิวฟันจะเห็นเป็นสีเทาๆ หรือสีดำ อาจมีสีขาวขุ่นรอบๆ ซึ่งเกิดจากเนื้อฟันถูกทำลายบางส่วน
- ฟันผุระยะที่ 2 ระยะนี้ผิวฟันจะเห็นเป็นรูฟันผุชัดเจนและลุกลามกว้าง ลึกลงชั้นเนื้อฟันใกล้โพรงประสาท ทำให้เกิดอาการเสียวฟันเวลารับประทานของหวาน ร้อนหรือเย็น
- ฟันผุระยะที่ 3 เป็นระยะที่ฟันผุลุกลามไปถึงโพรงประสาทฟัน เส้นประสาทรับรู้ความรู้สึกได้อย่างชัดเจน ทำให้มีอาการปวดทรมาน
- ฟันผุระยะที่ 4 เป็นระยะรุนแรง ที่อาการอักเสบลุกลามขยายวงกว้างไปรอบตัวฟัน เกิดอาการอักเสบจนปวด มีอาการบวม ฟันโยก เกิดฝีหนองบริเวณปลายราก หากรุนแรงมากเชื้อโรคอาจลุกลามเข้าสู่กระแสเลือด และระบบน้ำเหลืองของร่างกาย ปวดทรมานจนเคี้ยวอะไรไม่ได้
ใครบ้างที่เสี่ยงมีฟันผุ
โรคฟันผุมักพบมากในเด็ก เนื่องจากยังไม่รู้จักการดูแลรักษาฟันอย่างถูกต้อง แต่ผู้ใหญ่ก็มีความเสี่ยงเช่นกัน โดยเฉพาะผู้ที่มีพฤติกรรมเหล่านี้
- ชอบรับประทานอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต แป้ง น้ำตาล
- ดื่มน้ำที่ไม่มีฟลูออไรด์เป็นส่วนประกอบ
- มีภาวะปากแห้ง
- ใช้ยาบางชนิด
- มีการดูแลรักษาช่องปากไม่ถูกสุขลักษณะ
เมื่อฟันผุแล้วต้องทำอย่างไร
เมื่อพบสัญญาณที่บ่งชี้ว่าเป็นโรคฟันผุ จำเป็นต้องพบทันตแพทย์ทันที ยิ่งรักษาเร็วเท่าไหร่ก็ยิ่งมีผลดีต่อการรักษา และไม่ต้องเสี่ยงกับอาการอักเสบลุกลามจนต้องสูญเสียฟัน
วิธีการรักษาฟันผุทำได้อย่างไรบ้าง
การรักษาโรคฟันผุมีหลายรูปแบบตามระยะการเกิดโรคหรือระดับความลึกของฟันผุ แต่โดยทั่วไปวิธีการรักษาที่ทันตแพทย์เลือกใช้มีดังนี้
เสริมฟลูออไรด์ให้กับฟัน
ปกติน้ำลายมีส่วนประกอบของแร่ธาตุหลายชนิด รวมถึงแคลเซียมและฟอสฟอรัส ที่เคลือบฟันสูญเสียไปจากฟันผุระยะเริ่มต้น เราสามารถเร่งกระบวนการฟื้นฟูฟันผุด้วยการเสริมฟลูออไรด์ โดยฟลูออไรด์จะทำปฏิกิริยากับไอออนของแคลเซียมและฟอสเฟต ทำให้เคลือบฟันแข็งแรงมากขึ้น ทันตแพทย์จะใช้การเสริมฟลูออไรด์สำหรับคนไข้ฟันผุระยะแรก
การอุดฟัน
เมื่อฟันผุมากขึ้น และทันตแพทย์ประเมินแล้วว่าฟันยังสามารถอุดได้ ทันตแพทย์จะเลือกใช้วิธีอุดฟัน ด้วยการกำจัดเนื้อฟันที่ผุ แล้วปิดรูด้วยวัสดุอุดฟัน แต่หากบริเวณที่ฟันผุกว้างมาก เหลือปริมาณเนื้อฟันน้อย อาจแนะนำให้ทำครอบฟัน เพื่อปิดบริเวณที่สูญเสียเนื้อฟัน
บทความแนะนำเกี่ยวกับการอุดฟัน: อุดฟันสีเหมือนฟัน ต่างจากอุดฟันสีเงินอย่างไร
การรักษารากฟัน
เป็นวิธีที่จะใช้รักษาเมื่อฟันผุลุกลามเข้าไปถึงโพรงประสาทฟันแล้ว เมื่อเนื้อเยื่อในของฟันอักเสบก็จำเป็นต้องรักษารากฟัน ซึ่งจะช่วยให้สามารถเก็บรักษาฟันที่ผุไว้ได้แทนที่จะต้องถอนฟัน โดยทันตแพทย์จะเอาเนื้อเยื่อในที่อักเสบออก ทำความสะอาดโพรงเนื้อเยื่อใน แล้วปิดด้วยวัสดุอุด
การถอนฟัน
ถือเป็นวิธีสุดท้ายที่ทันตแพทย์จะเลือก หลังจากประเมินแล้วว่าไม่สามารถจะรักษาฟันไว้ได้อีกต่อไป เพราะไม่เหลือเนื้อฟันเพียงพอต่อการรักษาแล้ว ซึ่งหากจำเป็นต้องถอนฟันทันตแพทย์อาจแนะนำให้ทำสะพานฟันหรือรากฟันเทียม เพื่อทดแทนฟันที่สูญเสียไป
บทความแนะนำเกี่ยวกับ: การทำฟันปลอมและสะพานฟัน การทำรากฟันเทียม
วิธีป้องกันฟันผุ
ไม่มีใครอยากฟันผุ หรือสูญเสียฟันไป เพราะฉะนั้นมาลดความเสี่ยงของโรคฟันผุ และทำให้ฟันผุในระยะแรกกลับคืนสู่สภาพที่ดีกันด้วยวิธีเหล่านี้
- ใช้ยาสีฟันที่มีส่วนประกอบของฟลูออไรด์
- แปรงฟันด้วยวิธีการที่ถูกต้องอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น โดยใช้ไหมขัดฟันร่วมด้วย
- หลีกเลี่ยงขนมหวานหรือของว่างจำพวกแป้งระหว่างมื้ออาหาร เพราะเป็นอาหารที่ทำให้แบคทีเรียเจริญเติบโตได้ดี
- เคี้ยวหมากฝรั่งที่ไม่มีน้ำตาลเพื่อให้ฟันสะอาด เศษอาหารหลุดออกมาได้ง่าย ลดปริมาณแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดฟันผุ
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่ทำลายเคลือบฟัน เช่น น้ำอัดลม น้ำผลไม้รสเปรี้ยว
- พบทันตแพทย์เป็นประจำเพื่อตรวจและทำความสะอาดช่องปาก
บทสรุปฟันผุ
การป้องกันฟันผุนั้นง่ายกว่าการรักษา หมั่นดูแลสุขภาพฟันให้ดีกันนะคะ เพราะฟันเป็นอวัยวะสำคัญที่ใช้เคี้ยวอาหาร ถ้าเหงือกเเละฟันมีปัญหาเเละไม่ได้รับการรักษาแต่เนิ่นๆ รู้สึกแทนทรมานจากอาการเจ็บปวด จนอาจจะถึงขั้นสูญเสียฟัน อาจจะต้องเสียเงินเพื่อรักษาที่แพงขึ้นในการทำรากฟันเทียมอีกด้วย
บทความนี้เขียนขึ้นโดยทีมงานของคลินิกทันตกรรม COSDENT by SLC โดยบทความได้ส่งทีมทันตแพทย์ดูรายละเอียดเบื้องต้นเรียบร้อยแล้ว
COSDENT by SLC, MAKEOVER YOUR SMILE
ท.พ.ญ. อรวดี เกียรติเวชสุนทร
ทันตแพทย์ / Dentist
คุณหมอ มีความมุ่งมั่นที่จะพัฒนาให้เรื่องของออกแบบรอยยิ้ม เพื่อลดปัญหาความไม่มั่นใจ ให้กลายเป็นยิ้มที่สวยงามในแบบที่คนไข้ต้องการ ที่มีความเหมาะสม อยู่บนพื้นฐานของความเป็นจริง โดยการออกแบบและการดูแลสุขภาพฟันให้สมบูรณ์ โดยทุกๆรอยยิ้มเกิดขึ้นจาก ความเข้าใจของคนไข้ รวมถึง ทีมทันตแพทย์ทุกๆท่าน และทีมเจ้าหน้าที่ทุกๆคน
สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติม
cosdent สาขาสยาม สแควร์วัน (คลิกดูรายละเอียดสาขา)
tel: 093-882-3536
cosdent สาขา พระรามเก้า (คลิกดูรายละเอียดสาขา)
tel: 064-592-4928
line : @cosdentbyslc
